Negen misverstanden over ADHD

ADHD is tegenwoordig een bekend begrip. Het komt vaak in het nieuws en is een veel besproken onderwerp. Waarbij het 30 jaar geleden nog een onbekend begrip was voor veel mensen, is het nu een onderwerp waar iedereen wel iets vanaf denkt te weten en zijn of haar mening klaar heeft. Helaas zorgt dat ook voor nogal wat misverstanden of “mythes” omtrent ADHD. Daarom heb ik hieronder een aantal van deze “mythes” op een rij gezet.

1 ADHD’ers hebben rust, regelmaat en reinheid nodig

Dit is een mythe die best logisch klinkt. Alleen wel voor volwassenen zónder ADHD. Veel ADHD’ers hebben juist geen rust maar actie nodig en vaak ook een vorm van spanning. Door actie of spanning krijgen wij ADHD’ers een rush en heb je het gevoel dat je leeft. Ik heb het zelf vaak bij rampen of een gevaarlijke situatie. Het klinkt gek maar ik kan daar dan helemaal in opgaan. Natuurlijk moet er een vorm van rust zijn maar wat je ziet bij veel volwassenen met ADHD, is dat als er iets onverwachts gebeurd en het hectisch wordt ze juist helemaal in hun element zijn. Dan komt het beste in hun naar boven. Dit geldt niet alleen in hun baan maar ook in het leven van een ADHD’er. Als alles rustig verloopt gaat een ADHD’er juist opzoek naar die spanning.

1.1 Regelmaat en structuur

Dit geld ook voor regelmaat. Want dagen die constant hetzelfde verlopen maken een ADHD’er gek. Geef een ADHD’er een baan van 9-5 met vaste taken en de kans is groot dat het na verloop van tijd mis gaat. De ADHD’er voelt dan alsof het in een keurslijf zit waar het niet uit kan komen. Een ADHD’er moet een uitdaging hebben en zelfcontrole over de taken die hij of zij uitvoert of daarnaast een hobby hebben waar die wel spanning inzit. Wel binnen kaders natuurlijk (op tijd naar bed en op tijd op staan) maar de ruimte om zelf invulling te geven over de (werk) dag is essentieel.

Daarom zijn ook veel ADHD’ers eigen baas of zoeken de spanning op door parachute te gaan springen. Het ADHD-brein heeft deze prikkels nodig om weer op te laden. Het is voor een persoon zonder ADHD’er vaak niet te begrijpen dat meer structuur en rust juist een ADHD’er onrustiger maakt. Dus rust, regelmaat en reinheid in werk en leven voor veel ADHD’ers alleen met mate! Belangrijk is om vooral veel ruimte te krijgen om zelf invulling in werk en privé. In het boek “ADHD hoe haal je het uit je hoofd” van Cathelijne Wildervanck wordt dit goed beschreven dat er juist een andere benadering nodig is dan de gangbare rust, regelmaat en reinheid. Het gaat om de perfecte balans. Als de ADHD’er die heeft gevonden zal je zien dat alle nadelen wegvallen en de ADHD’er in werk en privé in zijn of haar element is. En ADHD’ers in hun element is wat de wereld nodig heeft.

2 Als je overprikkeld bent de rust of stilte opzoeken

Ook een mythe die logisch klinkt. Je bent overprikkeld en daardoor druk in je hoofd. Je piekert en kan het niet loslaten. Ik heb dit zelf ook meegemaakt. Ik trok mij terug en ging bij mijn ouders op zolder wonen “om bij te komen” van al dat gepieker over iets waar ik heel zenuwachtig over was. In mijn geval een stage in Londen. Dit werkt echter averechts. Het piekeren werd erger en angsten werden bevestigd. Ik zat alleen op die zolder ergens op het platteland en er was geen afleiding. Dit geldt overigens ook voor niet ADHD’ers maar voor de ADHD’er is het echt funest.

Wat je als ADHD’er dan moet doen is het tegenover gestelde van rust opzoeken. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker als je het gevoel hebt dat het piekeren erger wordt. Toch moet je erop uit en vrienden bezoeken of leuke dingen gaan doen die ervoor zorgen dat je aan andere dingen gaat denken. Want dat is de crux. Zodra je doorhebt dat het piekeren minder wordt en ziet dat dingen beter gaan, hoe klein ook, ga je inzien dat het piekeren op niets is gebaseerd. Je krijgt vertrouwen dat je het wel aankan en de stress neemt af. Het beste is je op iets te gaan focussen zoals een hobby of een vriend helpen met klussen. Ga daarin helemaal op tot het piekeren voorbij is. Daarnaast helpt het ook om veel te praten over je gepieker. Inzichten van anderen helpen bij het inzien dat het piekeren op niets is gebaseerd. Soms kan een rake opmerking van een vriend of vriendin al je piekeren doen stoppen. Dus het is belangrijk om geen rust op te zoeken maar juist de “drukte” van familie, vrienden of bijvoorbeeld het verenigingsleven.

3 ADHD’ers kunnen moeilijk leren

Dit is een hele belangrijke en hardnekkige mythe. Vaak wordt gezegd dat ADHD’ers moeilijk kunnen leren. Dit klopt als we de “normale” gangbare manier van convergent leren aanhouden. Echter leren ADHD’ers anders. ADHD’ers denken niet volgens een systeem (convergent) maar kijken naar meerdere mogelijkheden (divergent) en komen zo tot een oplossing. Dit is ook de reden waarom ADHD’ers zo goed zijn in het “out of the box” denken en er veel entrepreneurs en uitvinders zijn die ADHD hebben.

Echter is dit een probleem als je een verplicht schoolsysteem moet volgen wat is gebaseerd op convergent denken. Ik heb zoveel keer te horen gekregen dat het antwoord goed was maar de manier ernaartoe niet en dan kreeg je daar dus geen punten voor. Gelukkig is het tegenwoordig wel beter gesteld en kan je zelfs kiezen uit verschillende schoolsystemen. Toch zie je nog veel ADHD’ers op school worstelen met de methodes waarop ze de kennis tot zich moeten nemen met als gevolg dat ze vroegtijdig stoppen of op een lager niveau verder gaan.

4 ADHD’ers hebben altijd energie voor 10

Nog zo’n mythe die niet klopt. Het lijkt altijd of ADHD’ers enorm veel energie hebben maar het zijn vaak eerder pieken van energie. Daarna storten we in of gaan we op een lager pitje verder. Ik neem mijzelf als voorbeeld: ik was vaak druk als kind. In de klas maar ook daarbuiten. Ik kon mijn energielevel niet controleren. Met als gevolg dat ik eens in de drie maanden een week op bed lag omdat ik uitgeput was van te weinig slaap en altijd druk zijn. Ik kreeg dan duizeligheid aanvallen die enorm heftig waren. Na een week op bed te hebben gelegen en veel te hebben geslapen kon ik er weer drie maanden tegenaan. Dus van buiten lijkt het of ADHD’ers altijd “aan” staan maar schijn bedriegt. Al heb je altijd uitzonderingen die wel met weinig slaap prima de hele dag door kunnen gaan. Echter zie je op latere leeftijd dat deze mensen tegen een burn-out aanlopen omdat ze te veel ballen in de lucht moeten houden. Als je dan je energie niet goed verdeeld dan gaat het dus mis. Want als kind kan je nog in de middag een tukje doen maar als je op je werk een uur weg bent dan kijken ze toch raar op.

5 ADHD’ers hebben structuur nodig om niet overprikkeld te raken

ADHD’ers hebben zeker structuur nodig maar niet om niet overprikkeld te raken. Structuur om prikkels tegen te gaan werkt averechts. Structuur is routine en routine is saai. De ADHD’er gaat dan juist opzoek naar prikkels. Het hebben van enige structuur is goed voor basiszaken in het leven zoals op tijd naar bed gaan en op tijd eten. Vaste tijden eten, slapen, opstaan en meditatie doen een ADHD’er goed. Hierdoor ga je je beter voelen. Echter de rest van de dag is structuur vaak funest voor een ADHD’er. Je kan juist heel veel prikkels aan als je de basistaken elke dag op tijd doet. Vooral goed slapen is hierbij een belangrijke factor. Zorg dus dat belangrijke zaken vaststaan en laat de rest open.  

6 ADHD’ers zijn altijd druk

Wij ADHD’ers zijn vaak druk als we niet worden uitgedaagd of ons vervelen. Als een ADHD’er enthousiast is of gepassioneerd dan kan een ADHD’er dat met veel energie overbrengen. Dit is echter eerder enthousiasme dan druk zijn. Ik heb zelf op de basisschool vaak ruzie gehad met meesters en juffrouwen (maar vooral juffrouwen) over het feit dat ik door andere kinderen heen praatte omdat ik enthousiast was over een onderwerp (vaak iets wat op het nieuws was of een hobby waar ik alles over wist).

Maar wij ADHD’ers kunnen ook rustig zijn. Als we iets interessant vinden en er alles over willen weten of een complex probleem moeten oplossen wat ons mateloos intrigeert bijvoorbeeld. Dan kunnen we in “the zone” raken en zijn we niet weg te slaan van ons bureau of kamer. Dit wordt ook wel hyperfocus genoemd. Dan zijn wij een en al rust. Ik heb wel eens in zo’n hyperfocus gezeten op het werk en toen kwam een collega naar mij toe om te vragen of het wel goed met mij ging. Ik was namelijk zo rustig en stil…..

7 ADHD’ers zijn vooral entertainers

De meeste mensen die met ADHD’ers in contact komen buiten hun familie zien dan vooral ADHD’ers die entertainen. Bekende voorbeelden zijn Jochem Meijer, Dennis Weening en Paul de Leeuw. Echter zijn er heel veel mensen met ADHD die beroepen hebben zoals politieagent of dokter. Wel is het waar dat er een bovengemiddeld aantal ADHD’ers werkzaam zijn in de entertainmentindustrie.

Dit is ook logisch want ADHD’ers zijn over het algemeen creatief en uitten dat vaak in muziek of een andere vorm van kunst. Veel ADHD’ers zijn ook extravert. Dat helpt in de entertainmentindustrie. Daarnaast is de entertainmentindustrie een wereld waar geen dag hetzelfde is en mensen die “anders” zijn juist worden gewaardeerd. Het is dus niet gek dat er veel ADHD’ers in deze branche werken. Echter zijn er miljoenen ADHD’ers die “gewoon” een baan hebben in de zorg, onderwijs of sales en zelfs op kantoor zijn ADHD’ers te vinden. Belangrijk is dat je iets doet wat je energie geeft en ook écht graag wilt doen (passie). Alleen dan hou je het vol en dat kan in de entertainment industrie maar ook zeker daarbuiten.

8 ADHD’ers zijn voornamelijk jongens/ mannen

Dit is een mythe die de laatste jaren steeds meer ontkracht wordt. Lang was het idee dat vooral jongens ADHD hadden. Meisjes werden eerder dromerig gevonden als ze ADHD-symptomen vertonen. Dit komt omdat meisjes vaker worden gediagnostiseerd met ADD dan met ADHD dan jongens. Ze komen over het algemeen ook minder in de problemen dan jongens waardoor ze “onder de radar” blijven. Echter zie je nu een kentering komen in de diagnose bij meisjes / vrouwen. Ook zij worden nu vaker gediagnostiseerd met ADHD en kijkt men minder vreemd op als een meisje / vrouw ADHD heeft. Recent heeft Francien Regelink dit boek geschreven over het hebben van ADHD.

9 Kinderen met ADHD groeien er overheen

Je hoort wel eens verhalen van mensen die zeggen dat ze als kind zijn gediagnostiseerd met ADHD maar er nu geen “last” meer van hebben of eroverheen zijn gegroeid. Helaas is dit een fabeltje. Wat wel kan is dat ze blijkbaar een omgeving om hun heen hebben gecreëerd waar alle voordelen van het hebben van ADHD ten volle worden benut. De “nadelen” van ADHD hebben ze geëlimineerd door bijvoorbeeld een partner te kiezen die ze ondersteund of heel bewust zaken uitbesteden die ze niet goed kunnen of vervelend vinden. Ze hebben nog wel ADHD maar omdat ze een optimale leef en werkomgeving hebben gecreëerd voor hunzelf is ADHD een voordeel voor ze geworden. Iets wat elke ADHD’er zou moeten nastreven.